Važećim Zakonom o visokom obrazovanju propisano je da se praktični rad i stručna praksa kojom se razvijaju znanja, vještine i kompetencije studenata mogu realizovati kao dio nastave u prostorijama visokoškolske ustanove, odnosno u nastavnim bazama članica visokoškolske ustanove. Ovim prijedlogom, osim navedenih načina obavljanja praktičnog rada i stručne prakse, propisuje se mogućnost obavljanja stručne prakse, odnosno praktične obuke i rada studenata kod poslodavca ili u obrazovnim ustanovama, što će se urediti opštim aktom visokoškolske ustanove i ugovorom između studenta i subjekata u kojima se izvodi navedeni rad, odnosno obuka i praksa.
U članu 6. Nacrta bilo je predviđeno brisanje postojećeg člana 26. Na ovaj član uložena je primjedba s obzirom na to da bi se u praksi izrodili problemi radi nedostatka propisa o načinu i obimu izmjena i dopuna studijskih programa.
Primjedba je usvojena i Prijedlogom je dodan novi član 26. koji propisuje da se izmjene i dopune studijskog programa vrše u skladu sa standardima za akreditaciju studijskih programa i mogu biti značajne i manje značajne. Značajne izmjene i dopune studijskog programa podliježu obavezi dodatnog samovrednovanja. U slučaju izmjene oblasti obrazovanja kojoj pripada studijski program, naziva studijskog programa, izmjene ili dopune zvanja koje se stiče završetkom studijskog programa, promjena podliježe postupku vanjskog vrednovanja u svrhu početne akreditacije. O značajnim izmjenama i dopunama studijskog programa koje ne podliježu postupku vanjskog vrednovanja u svrhu početne akreditacije visokoškolska ustanova sačinjava izvještaj o samovrednovanju studijskog programa u tačkama standarda za akreditaciju studijskih programa koje su predmet izmjena i dopuna. Izvještaj se dostavlja Agenciji za visoko obrazovanje Republike Srpske (u daljem tekstu: Agencija) i Ministarstvu za naučnotehnološki razvoj, visoko obrazovanje i informaciono društvo Republike Srpske *u daljem tekstu: Ministarstvo). Manje značajne izmjene i dopune studijskog programa ne smatraju se novim studijskim programom i ne podliježu postupku vanjskog vrednovanja u svrhu početne akreditacije. O manje značajnim izmjenama i dopunama studijskog programa visokoškolska ustanova obavještava Agenciju i Ministarstvo.
Zakonom je propisano da visokoškolska ustanova može s drugom akreditovanom visokoškolskom ustanovom u zemlji i inostranstvu uspostaviti zajednički studij na osnovu zajednički utvrđenog studijskog programa i opšteg akta visokoškolske ustanove. Ovim zakonom propisano je da se, ukoliko je ovakav studij organizovan po modelu tzv. Joint Degree (zajednička diploma), izdaje jedna zajednička diploma, a ukoliko je studij organizovan po modelu tzv. Double Degree (dvojna diploma), mogu se izdavati dvije diplome. Prijedlogom je dodato da odredbe koje se odnose na strane visokoškolske ustanove obuhvataju i visokoškolske ustanove koje su osnovale međunarodne organizacije (kojima je taj status priznat u skladu s pravilima međunarodnog prava), kao i naučnoistraživačke institute kojima je taj status priznat važećim pravom drugih država.
Nadalje, ovim se zakonom detaljnije uređuje pitanje izvođenja kratkih programa studija. Predloženim izmjenama daje se pravo visokoškolskim ustanovama da organizuju kratke programe studija u trajanju od jedne do dvije godine, koji se vrednuju s najmanje 15 ECTS bodova u odnosu na 60 ECTS bodova, kako je bilo predviđeno Nacrtom. Kratki program studija može se organizovati ukoliko pruža odgovarajuća znanja, vještine i kompetencije za oblast rada ili zanimanja, lični razvoj studenta ili za dalje studiranje radi završetka studija prvog ciklusa. Nadležni ministar donosi Pravilnik o organizaciji, sprovođenju, izdavanju certifikata i postupku vođenja evidencije kratkog programa studija, a visokoškolska ustanova opštim aktom uređuje način izvođenja i organizaciju kratkog programa studija. Ministar će u roku od godinu od dana stupanja na snagu ovog zakona donijeti Pravilnik o kratkom programu studija.
Kada je u pitanju učešće studenata u odlučivanju unutar visokoškolske ustanove, predviđa se mogućnost članova senata koji su predstavnici studenata da odlučuju o pitanjima koja se tiču imenovanja prorektora, imenovanja vijeća naučnih oblasti i donošenja odluke o raspisivanju konkursa za izbore u zvanja.
Ovim se zakonom propisuje i mandat prorektorima univerziteta. Sada će prorektoru, kao i rektoru univerziteta, mandat biti ograničen na četiri godine, s mogućnošću još jednog izbora.
Visokoškolske ustanove dostavljaju Ministarstvu prijedlog plana upisa studenata u prvu godinu prvog, drugog i trećeg ciklusa studija, najkasnije do 31. januara za narednu akademsku godinu. Ministarstvo utvrđuje prijedlog broja studenata za upis u prvu godinu prva dva ciklusa studija na visokoškolskim ustanovama u skladu s Mrežom visokoškolskih ustanova i potrebama tržišta rada. Na prijedlog Ministarstva, Vlada donosi odluku o broju studenata za upis u prvu godinu ovih ciklusa studija na javnim visokoškolskim ustanovama, najkasnije do 31. marta tekuće godine za narednu akademsku godinu. Prijedlogom je propisano i da visokoškolska ustanova svojim aktom utvrđuje broj studenata koji se upisuju na treći ciklus u skladu s dozvolom za rad.
Nadalje, ukoliko se usvoje ove izmjene i dopune, sve visokoškolske ustanove koje nemaju informacioni sistem, odnosno čiji informacioni sistem ne raspolaže odgovarajućim podacima, bit će dužne da prikupe i obrade te podatke tako da bude omogućen njihov blagovremen i nesmetan unos u Jedinstveni informacioni sistem visokog obrazovanja (JISVO), što do sada nije bio slučaj.
Kada je riječ o mirovanju prava i obavezama akademskog osoblja, Prijedlogom se propisuje novi stav u članu 103. važećeg zakona. Ovim se članom nastavniku ili saradniku koji ima dijete sa psihofizičkim smetnjama u razvoju, koje nije smješteno u odgovarajuću zdravstvenu ili socijalnu ustanovu, a koji koristi pravo da radi s polovinom punog radnog vremena, izborni period na lični zahtjev produžava za polovinu vremena za koje se koristi ovo pravo.
Također, izmjenama se propisuje finansiranje školarine iz budžeta Republike Srpske redovnim studentima na drugom ciklusu koji prvi put obnavljaju završnu godinu studija.
Ovim se prijedlogom zakona utvrđuju i rokovi u kojima se zainteresovano lice može obratiti nadležnoj prosvjetnoj inspekciji povodom učinjene povrede odredbi ovog zakona. Lice koje smatra da je došlo do povrede ovog zakona može se obratiti nadležnoj prosvjetnoj inspekciji u roku mjesec od dana saznanja za učinjenu povredu, a najdalje u roku tri mjeseca od dana učinjene povrede.
Propisane su novčane kazne od 3.000 KM do 9.000 KM za visokoškolske ustanove koje krše odredbe ovog zakona, a o kojima detaljnije možete čitati klikom na opciju “Preuzmite tekst zakona”. Prijedlogom je dodano da će se navedenom novčanom kaznom kazniti visokoškolske ustanove koje ne omoguće pristup podacima u svojim informacionim sistemima za potrebe unosa i ažuriranja podataka u JISVO-u i ne izvrše prikupljanje i obradu podataka tako da bude omogućen njihov blagovremen i nesmetan unos u JISVO na način propisan ovim zakonom.
Izmjenama i dopunama Zakona o visokom obrazovanju dodatno je preciziran pojam akreditovanih visokoškolskih ustanova u Republici Srpskoj. Naime, iako je, prema važećem zakonu, bilo jasno da samo akreditovane visokoškolske ustanove mogu izdavati javne isprave, predlagač smatra da je bilo neophodno precizirati akreditaciju visokoškolskih ustanova koje imaju dozvolu za rad, a nalaze se u postupku prve akreditacije. Ovo je sada učinjeno tako da je predviđeno da se akreditovanim visokoškolskim ustanovama smatraju i visokoškolske ustanove koje imaju dozvolu za rad, a nalaze se u postupku prve akreditacije, do okončanja postupka akreditacije.
