Prijedlogom se u članu 1. uređuje: 

• vođenje Registra lica pravosnažno osuđenih za krivična djela seksualne zloupotrebe i iskorištavanja djece (u daljem tekstu: Registar), 

• određuju lični podaci koji se upisuju u Registar, 

• način njihovog čuvanja u Registru 

• davanja na korištenje, stepen njihove povjerljivosti, 

• posebne mjere koje se sprovode prema licima pravosnažno osuđenim za krivična djela seksualne zloupotrebe i iskorištavanja djece.

Drugim članom ovog prijedloga navodi se da je svrha ovog zakona obezbjeđenje zaštite djece od seksualne zloupotrebe, zlostavljanja i iskorištavanja te sprječavanje lica pravosnažno osuđenih za ta krivična djela da ih ponove. 

Članom 3. Prijedloga propisuje se da se u Registar upisuju lica pravosnažno osuđena za krivična djela propisana Krivičnim zakonikom RS kao što su: 

• trgovina djecom, 

• obljuba sa djetetom mlađim od petnaest godina, 

• spolna zloupotreba djeteta starijeg od petnaest godina, 

• navođenje djeteta na prisustvovanje spolnim radnjama, 

• iskorištavanje djece za pornografiju, 

• iskorištavanje djece za pornografske predstave, 

• upoznavanje djece s pornografijom, 

• iskorištavanje kompjuterske mreže ili komunikacije drugim tehničkim sredstvima za izvršenje krivičnih djela seksualnog zlostavljanja ili iskorištavanja djeteta,

• zadovoljenje spolnih strasti pred djetetom, 

• navođenje djeteta na prostituciju, 

• krivična djela protiv spolnog integriteta iz glave XIV izvršena na štetu djeteta, kao i lica pravosnažno osuđena za krivična djela protiv spolnog integriteta izvršena na štetu djece i maloljetnih lica prema drugim važećim zakonima.

Ovim prijedlogom previđeno je da se u Registar upisuju i lica koja su pravosnažno osuđena za krivična djela protiv spolnog integriteta izvršena na štetu djece i maloljetnih lica, prema zakonima koji su prestali da važe, a normirano je članom 4. 

U Registar se upisuju i lica koja su pravosnažno osuđena za krivična djela protiv spolnog integriteta izvršena na štetu djece i maloljetnih lica čija se kaznena evidencija ne vodi kod nadležnih organa RS, a koja u RS imaju prijavljeno prebivalište, odnosno boravište, a ova norma propisana je članom 5. Prijedloga.

Članom 6. propisuju se podaci o licima osuđenim za krivična djela iz čl. 3, 4. i 5. važećeg zakona koji se upisuju u Registar. Lični podaci su:

• prezime i ime,

• prethodno prezime i ime (ukoliko ga je bilo), a za udate i djevojačko prezime, 

• nadimak i lažno ime, ako ih ima, 

• datum rođenja, 

• prezime i ime roditelja i djevojačko prezime majke,

• jedinstveni matični broj. 

Upisuju se i demografski podaci kao što su:

• mjesto, grad, odnosno opština i država rođenja, 

• državljanstvo, 

• prebivalište, odnosno boravište sa naznačenjem adrese stanovanja u vrijeme izvršenja presude, 

• naziv suda i grada, odnosno opštine na čijoj se teritoriji sud nalazi,

• za strani sud: naziv države, broj i datum odluke prvostepenog suda koja je postala pravosnažna, odnosno odluke višeg suda ako je tom odlukom preinačena odluka prvostepenog suda. 

U Registar se upisuju i podaci o:

• nazivu krivičnog djela za koje se navode tačan zakon, član, stav i tačka koja je primijenjena, 

• vrsta kazne i mjere bezbjednosti sa naznačenjem u kojem je trajanju izrečena,

• podaci o pravnim posljedicama osude, 

• promjene u vezi sa upisanim podacima sa naznačenjem organa koji je donio odluku i podatke o toj odluci, 

• podaci o zaposlenju. 

Unose se i podaci značajni za fizičko prepoznavanje osuđenog: 

• njegova fotografija u vrijeme stupanja na izdržavanje kazne zatvora i u vrijeme izlaska iz ustanove za izvršenje krivičnih i prekršajnih sankcija,

• fotografija uzeta pri svakom javljanju nadležnoj organizacionoj jedinici MUP RS iz člana 13. ovog zakona, 

• DNK profil osuđenog, 

• datum stupanja na izdržavanje kazne zatvora,

• datum otpuštanja sa izdržavanja kazne zatvora te 

• podaci o sprovođenju posebnih mjera propisanih ovim zakonom. 

Navedeni podaci predstavljaju tajni podatak, u skladu sa propisom kojim se reguliše zaštita tajnih podataka.

Vođenje Registra propisano je članom 7. te je za ovu vrstu evidencije nadležna organizaciona jedinica Ministarstva unutrašnjih poslova po propisima kojima se uređuje vođenje kaznene evidencije u RS. Podaci iz Registra vode se trajno i ne brišu se.

Upis u Registar osuđenih lica vrši se na osnovu podataka iz pravosnažno izrečenih presuda koje Ministarstvu unutrašnjih poslova radi upisa u Registar dostavljaju sudovi, a podatke o stupanju na izdržavanje kazne, kao i datumu otpuštanja sa izdržavanja kazne, dostavljaju ustanove za izvršenje krivičnih i prekršajnih sankcija, što je propisano članom 8. ovog prijedloga.

Članom 9. ovog prijedloga propisuje se da se podaci iz Registra mogu dati sudu, javnom tužilaštvu i organima unutrašnjih poslova u vezi sa krivičnim postupkom koji se vodi protiv lica upisanog u Registar.

Podaci iz Registra mogu se dati i organima i organizacijama, ustanovama, institucijama i udruženjima koja u obavljanju poslova iz svoje nadležnosti ostvaruju neposredan kontakt sa djecom ako za to postoji opravdan interes, kao i drugim organima, organizacijama i ustanovama koje su nadležne za vođenje postupaka za ostvarivanje zaštite prava i interesa djece. Ti organi obavezni su da prilikom prijema u radni odnos, ili angažovanja određenog lica za obavljanje poslova koji dovode do neposrednog kontakta sa djecom, zatraže od nadležnog organa za vođenje Registra podatak da li je to lice upisano u Registar. Ukoliko lice za koje se traže podaci nije upisano u kaznenoj evidenciji koja se vodi u RS, organ nadležan za vođenje Registra obavezan je zatražiti podatke o osuđivanosti za krivična djela iz člana 3. ovog zakona od nadležnog organa koji tu evidenciju vodi. Ova odredba propisana je članom 10. Prijedloga.

Mogućnost da se podaci iz Registra dostave i inostranim državnim organima u skladu sa pravilima međunarodne pravne pomoći propisana je članom 11. ovog prijedloga. Nadalje, ovim prijedlogom propisuje se da se dostavljanje podataka iz Registra vrši izdavanjem uvjerenja, a uvjerenje se smije upotrebljavati samo u svrhu za koju se daje. 

Obaveze lica pravosnažno osuđenih za krivična djela iz čl. 3. i 4. ovog prijedloga zakona su: da se u roku 15 dana od izdržane kazne javi nadležnoj organizacionoj jedinici Ministarstva unutrašnjih poslova po mjestu prebivališta, odnosno boravišta, te da se svakih šest mjeseci od dana izdržane kazne tom organu lično javlja, a nadležna organizaciona jedinica MUP-a obavezna je fotografisati lice prilikom svakog javljanja. Nadalje, članom 14. propisana je obaveza lica koja se upisuju u Registar da obavijesti nadležnu organizacionu jedinicu MUP-a o svakom putovanju van mjesta prebivališta, odnosno boravišta, odredištu i dužini trajanja putovanja najkasnije 24 časa ranije. Zatim, lice je obavezno da prije putovanja u roku tri dana prijavi svaku promjenu ličnih podataka, o čemu se obavještava organizaciona jedinica nadležna za vođenje Registra.

Obaveza počinioca krivičnih djela predviđena ovim zakonom jeste da se uzdržavaju od posjećivanja mjesta i objekata na kojima se okupljaju djeca, kao što su školske zgrade, školska dvorišta, vrtići, igrališta, dječje manifestacije i slično. Nadalje, obaveza ustanova za izvršenje krivičnih i prekršajnih sankcija jeste da prilikom otpuštanja lica sa izdržavanja kazne za krivično djelo iz čl. 3, 4. i 5. ovog zakona upozna lice sa obavezama propisanim ovim zakonom. 

Propisane su i kaznene odredbe u slučaju nepoštovanja odredaba ovog zakona članom 17. na sljedeći način: 

(1) Novčanom kaznom od 1.000 KM do 5.000 KM kaznit će se odgovorno lice ako u propisanom roku ne dostavi podatke organu nadležnom za vođenje Registra.

(2) Novčanom kaznom od 8.000 KM do 15.000 KM kaznit će se odgovorno lice u pravnom licu ako od nadležnog organa ne zatraži podatke u skladu sa članom 10. ovog zakona.

(3) Novčanom kaznom od 1.000 KM do 5.000 KM ili kaznom zatvora u trajanju od 30 do 60 dana kaznit će se za prekršaj lice upisano u Registar koje ne izvrši neku od obaveza navedenih u čl. 13, 14. i 15. ovog zakona.

(4) Novčanom kaznom od 500 KM do 2.000 KM kaznit će se za prekršaj lice koje zloupotrijebi podatke iz Registra u cilju zastrašivanja ili uznemiravanja lica upisanih u Registar ili članova njihove porodice ili te podatke objavi.

Stupanjem na snagu ovog zakona prestaje da važi Zakon o posebnom registru lica pravosnažno osuđenih za krivična djela seksualne zloupotrebe i iskorištavanja djece (Službeni glasnik Republike Srpske, br. 31/18, 51/21 – Odluka Ustavnog suda Republike Srpske i 61/21), a ovaj zakon stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u Službenom glasniku Republike Srpske.

Fotografija: net.hr